Các Loại Máy Dò Khí và Khí Hiệu Chuẩn Trong Ngành Dầu Khí và Tàu Biển: Phân Tích Chi Tiết

1. Giới thiệu chung

Trong các ngành công nghiệp có tính rủi ro cao như dầu khí và hàng hải, việc phát hiện và giám sát khí độc, khí cháy nổ là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn cho con người và tài sản. Các thiết bị dò khí và khí hiệu chuẩn đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện rò rỉ, cảnh báo nguy cơ và hiệu chuẩn hệ thống quan trắc tự động. Bài viết này sẽ phân tích kỹ lưỡng các loại máy dò khí và khí hiệu chuẩn đang được sử dụng phổ biến trong ngành dầu khí, tàu biển tại Việt Nam và trên thế giới.

2. Các loại máy dò khí trong ngành dầu khí, tàu biển

2.1. Máy dò khí cố định

Máy dò khí cố định được lắp đặt vĩnh viễn tại các vị trí trọng yếu như: xung quanh giàn khoan, khu vực nạp xả, kho chứa nhiên liệu, phòng máy, boong tàu… để giám sát liên tục các loại khí nguy hiểm.

Ưu điểm:

• Giám sát 24/7

• Kết nối được với hệ thống cảnh báo trung tâm

• Có thể truyền dữ liệu về SCADA, DCS

Một số thương hiệu nổi bật:

• Dräger (Đức)

• Honeywell (Mỹ)

• MSA (Mỹ)

• Riken Keiki (Nhật)

Các loại khí thường được giám sát:

• H₂S (hydro sunfua)

• CH₄ (methane)

• CO (carbon monoxide)

• O₂ (oxy)

• VOCs (hợp chất hữu cơ bay hơi)

2.2. Máy dò khí cầm tay

Máy dò khí cầm tay là thiết bị linh hoạt, thường được sử dụng trong quá trình bảo trì, kiểm tra rò rỉ hoặc làm việc trong không gian hạn chế (confined space). Máy có thể phát hiện từ 1 đến 6 khí cùng lúc.

Tính năng chính:

• Hiển thị thời gian thực

• Cảnh báo bằng âm thanh, rung, ánh sáng

• Ghi dữ liệu (data logging)

• Pin sạc dùng từ 8-20 giờ

Mẫu phổ biến:

• Dräger X-am® 2500, 5000, 5600

• MSA Altair 4X, 5X

• Riken Keiki GX-2009, GX-6000

• BW GasAlert MicroClip XL

2.3. Máy dò khí dạng ống thủy tinh (Gas Detector Tube)

Đây là phương pháp truyền thống, sử dụng ống phát hiện có chứa hóa chất phản ứng với khí. Mặc dù không hiện đại như thiết bị điện tử, nhưng vẫn được dùng rộng rãi do chi phí thấp, dễ sử dụng.

Ứng dụng:

• Kiểm tra nhanh các khí như NH₃, SO₂, CO, H₂S, Cl₂…

• Sử dụng ở nơi không có nguồn điện

• Dễ dàng thao tác trong không gian nhỏ

2.4. Máy đo khí không dây (Wireless Gas Detector)

Trong xu thế công nghiệp 4.0, các hệ thống đo khí không dây đang được triển khai để:

• Giảm chi phí lắp đặt dây tín hiệu

• Dễ mở rộng hệ thống

• Cảnh báo theo thời gian thực qua mạng di động hoặc mạng riêng (LoRa, Zigbee)

Một số hệ thống tiên tiến còn tích hợp AI để dự báo nguy cơ rò rỉ khí.

3. Các loại khí hiệu chuẩn sử dụng trong ngành dầu khí và tàu biển

Khí hiệu chuẩn (calibration gas) là hỗn hợp khí chuẩn xác, được dùng để hiệu chuẩn máy dò khí, đảm bảo máy luôn hoạt động đúng ngưỡng và cho kết quả chính xác. Việc hiệu chuẩn định kỳ (thường 6 tháng/lần) là yêu cầu bắt buộc theo tiêu chuẩn quốc tế (ISO, OSHA, IEC…).

3.1. Đặc điểm chung của khí hiệu chuẩn

• Sản xuất theo tiêu chuẩn ISO 6141, ISO 6142

• Độ không đảm bảo đo thấp (±2%)

• Đóng trong bình nhôm hoặc thép chịu áp lực

• Có COA (Chứng nhận thành phần khí)

• Có thời hạn sử dụng (từ 6 – 36 tháng)

3.2. Các loại khí hiệu chuẩn phổ biến

a) Khí hiệu chuẩn H₂S

• Dùng để hiệu chuẩn máy đo H₂S trên giàn khoan, tàu chứa dầu

• Nồng độ thường dùng: 10 ppm, 25 ppm, 100 ppm

b) Khí hiệu chuẩn CO

• Ở các khu vực có hệ thống đốt, khí CO là một rủi ro phổ biến

• Nồng độ sử dụng: 50 ppm, 100 ppm, 300 ppm

c) Khí CH₄ hoặc hỗn hợp hydrocarbon

• Mô phỏng khí metan, propan… để hiệu chuẩn máy phát hiện khí cháy

• Nồng độ thường: 50% LEL, 100% LEL

d) Khí O₂ (Oxy tinh khiết hoặc suy giảm)

• Dùng để kiểm tra ngưỡng O₂ thiếu (<19.5%) hoặc dư (>23.5%)

• Phổ biến: 18.0%, 20.9%, 23.0% O₂

e) Hỗn hợp đa khí (Multi-gas Calibration Mixture)

• Phục vụ hiệu chuẩn đồng thời các máy đa chỉ tiêu

• Ví dụ: 25 ppm H₂S + 100 ppm CO + 50% LEL CH₄ + 18.0% O₂

3.3. Nhà cung cấp khí hiệu chuẩn uy tín

• Calgaz (Mỹ): Thương hiệu hàng đầu cho ngành dầu khí, hàng hải

• Air Liquide (Pháp): Cung cấp khí tinh khiết và hỗn hợp đặc biệt

• CAC Gas (Úc): Nổi bật ở dòng khí đặc biệt và customized

• Oxymecie Việt Nam: Nhà cung cấp khí hiệu chuẩn uy tín trong nước

4. Quy trình hiệu chuẩn máy dò khí

Để đảm bảo máy dò khí luôn hoạt động đúng, cần thực hiện hiệu chuẩn định kỳ theo quy trình:

4.1. Chuẩn bị

• Chai khí hiệu chuẩn đúng thành phần, nồng độ

• Bộ điều áp (regulator) phù hợp

• Phễu hiệu chuẩn hoặc ống kết nối

• Máy đo cần hiệu chuẩn đã sạch sẽ, pin đầy

4.2. Hiệu chuẩn zero và span

• Zero calibration: Dùng khí sạch (air/zero air) để hiệu chuẩn mức 0

• Span calibration: Dùng khí hiệu chuẩn chuẩn xác để hiệu chuẩn mức cao (span point)

4.3. Ghi nhận và điều chỉnh

• Sau khi hiệu chuẩn, thiết bị ghi lại dữ liệu hiệu chuẩn

• Một số dòng máy hiện đại còn cho phép kết nối Bluetooth để truyền dữ liệu về phần mềm

Đọc thêm: Khí hiệu chuẩn máy testo

5. Tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến máy dò khí và khí hiệu chuẩn

5.1. IEC 60079-29-1

Quy định kỹ thuật đối với thiết bị phát hiện khí cháy

5.2. ISO 9001 & ISO 6141

Quy định về sản xuất và kiểm soát chất lượng khí hiệu chuẩn

5.3. OSHA (Occupational Safety and Health Administration)

Yêu cầu bắt buộc sử dụng máy dò khí và hiệu chuẩn định kỳ tại nơi làm việc

5.4. IMO (International Maritime Organization)

Áp dụng trên tàu biển – yêu cầu máy đo khí cho không gian kín, phòng máy, boong tàu

Đọc thêm: Khí chuẩn Hệ thống Quan trắc tự động

6. Ứng dụng cụ thể trong ngành dầu khí và tàu biển

6.1. Ngành dầu khí

• Giàn khoan: Giám sát khí H₂S, CH₄, VOCs

• Kho chứa LPG/LNG: Phát hiện rò rỉ khí cháy, hiệu chuẩn hệ thống tự động dập lửa

• Nhà máy lọc hóa dầu: Sử dụng khí hiệu chuẩn CO, O₂, LEL gas trong hệ thống giám sát liên tục (CEMS)

6.2. Tàu biển

• Tàu chở dầu: Phát hiện khí dễ cháy và H₂S từ dầu thô

• Tàu hàng hóa: Giám sát khí trong hầm hàng

• Không gian kín (confined space): Đánh giá mức O₂, CO, H₂S trước khi vào

7. Xu hướng công nghệ mới

• Tích hợp IoT: Thiết bị đo khí kết nối không dây về hệ thống giám sát trung tâm

• Drone tích hợp cảm biến khí: Được sử dụng để giám sát khí cháy nổ ở khu vực rộng lớn như giàn khoan ngoài khơi

• Hiệu chuẩn tự động (auto-calibration): Một số máy hiện nay có thể tự động kiểm tra và điều chỉnh, giảm nhân công

8. Kết luận

Việc sử dụng máy dò khí và khí hiệu chuẩn là yêu cầu bắt buộc và sống còn trong ngành dầu khí, tàu biển. Các thiết bị đo khí ngày càng hiện đại, đa năng, trong khi khí hiệu chuẩn ngày càng được kiểm soát nghiêm ngặt về độ chính xác. Do đó, các doanh nghiệp cần lựa chọn đúng loại máy phù hợp với điều kiện vận hành, đồng thời thực hiện hiệu chuẩn định kỳ bằng khí chuẩn chất lượng cao từ các nhà cung cấp uy tín.

Đọc thêm: Khí chuẩn Air Liquide

OXYMECIE VIỆT NAM – tự hào là đơn vị cung cấp sản phẩm UY TÍN HÀNG ĐẦU VIỆT NAM, đáp ứng tiêu chí cung cấp sản phẩm, dịch vụ NHANH – TỐI ƯU CHI PHÍ tốt nhất cho doanh nghiệp. Chúng tôi với đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, nhiều năm kinh nghiệm và tận tâm, cam kết cung cấp sản phẩm đúng và đầy đủ theo yêu cầu của Quý Doanh Nghiệp !

Mọi thông tin chi tiết, LIÊN HỆ NGAY: HOTLINE – 0705.171.788 để TƯ VẤN MIỄN PHÍ và NHẬN NGAY ƯU ĐÃI.

————————————————————————————————————————————————-

CÔNG TY CỔ PHẦN OXYMECIE VIỆT NAM
☎Hotline: 0705.171.788
📬 Email: [email protected]
🏘KV Miền Bắc: Tầng 5, tòa nhà Nam Hải Lakeview, Lô 1/9A, KCN Vĩnh Hoàng, Quận Hoàng Mai, Hà Nội
🏘KV Miền Nam: Số 3, đường 7, KDC Cityland, Quận Gò Vấp, TP.HCM
🏘KV Miền Tây: Số 34 đường Trần Bình Trọng, Phường 5, Khóm 5, TP.Cà Mau